Struikelblokken bij Eigelstein: herinnering aan de gebroeders Kaufhold en hun lijden

Struikelblokken bij Eigelstein: herinnering aan de gebroeders Kaufhold en hun lijden

Op 30 juni 2025 was het een emotionele dag op de Eigelstein in Keulen. De aanleg van de Stolperstein voor de broers Karl en Toni Kaufhold bracht muziek en herinneringen samen. De bekende rapper Retrogott liet de kans niet voorbijgaan om met zijn nummer “Andenken” een emotionele bijdrage te leveren aan het leggen van de gedenkstenen. De tekst van het lied, opgedragen aan zijn eigen vader, die een pijnlijk leven leidde als half-joodse overlevende van de Holocaust, versterkte de betekenis van de gebeurtenis.

De struikelblokken, geplaatst op Eigelstein 54-56, herinneren aan het schokkende lot van de twee broers. Karl Kaufhold, geboren op 24 juni 1908 in Düsseldorf-Eller, werd tot ‘eerstegraads halfbloed’ verklaard en leefde in voortdurende angst voor arrestatie. In feite gebeurde dit op 24 augustus 1943, toen hij in zijn appartement werd gearresteerd. Na zijn arrestatie in het EL DE-huis werd hij gedeporteerd naar Buchenwald, waar hij dwangarbeid moest verrichten. Deze omstandigheden verwoestten zijn gezondheid.

Het lot van Toni Kaufhold

Zijn broer Toni Kaufhold, geboren op 8 september 1914, werd datzelfde jaar in de zomer van 1943 in Keulen gearresteerd. Hij werd als homoseksueel beschouwd en werd vervolgd op grond van de beruchte Paragraaf 175 van het Wetboek van Strafrecht. Ook hij werd gedeporteerd, eerst naar Natzweiler en later naar Ravensbrück. Beide broers ervoeren onvoorstelbaar lijden onder het naziregime totdat ze uiteindelijk door de Amerikanen werden bevrijd.

De aanleg van de Stolperstein maakte deel uit van een grotere herdenking die het lijden van overlevenden van de Holocaust benadrukte. De initiatiefnemer was Roland Kaufhold, de kleinzoon van Karl, die samen met Reinhold Goss en de Eigelstein Citizens' Association de verhuizing initieerde. Interessant genoeg was het niet Gunter Demnig zelf die de stenen legde, maar stadsmedewerkers die deze belangrijke taak op zich namen.

Het herinneren van het verleden

Vooral in de context van Stolpersteine, die op ruim 1.100 locaties in 17 Europese landen zijn geïnstalleerd, wordt duidelijk hoe verreikend de herinneringscultuur rond de Holocaust is. In totaal zijn er in Europa ruim 45.000 struikelblokken, die zich bevinden op de laatste verblijfplaatsen van Holocaust-slachtoffers. Elke plaquette vertelt het verhaal van een individu en herinnert ons eraan om niet te vergeten. Gunter Demnig, de kunstenaar die dit initiatief lanceerde, wil de namen van de miljoenen slachtoffers weer in het bewustzijn van mensen brengen.

• Stolpersteine sind aus Messing und sicher im Boden verankert.
• In Berlin beispielsweise finden sich über 5.000 Stolpersteine.
• Jeder Stein enthält den Namen des Opfers sowie relevante Daten zu Geburts- und Todesdatum.

Naast de struikelblokken waren er ook berichten over de impact van de Shoah op toekomstige generaties door Anna Sodki. Hun indrukken maakten duidelijk hoe belangrijk het is om de schaduwen uit het verleden te herinneren. Tegelijkertijd werd het initiatief ‘Run for Their Lives’ genoemd, dat 53 gevangengenomen gijzelaars herdenkt door middel van herdenkingswandelingen – waaronder acht Duitsers.

Elke zondag om 15.30 uur. een groep uit Keulen, waaronder Roland Kaufhold, maakt een wandeling in de groene gordel om het bewustzijn over deze kwesties te vergroten. Reinhold Goss benadrukte het belang van toewijding aan democratische waarden en waarschuwde voor een mogelijk verlies van vrijheden en mensenrechten.

De aanleg van de Stolperstein bij Eigelstein was niet alleen een daad van herdenking, maar ook een oproep om zich met de geschiedenis bezig te houden en de mensenrechten in de wereld van vandaag te beschermen. Zo blijft de herinnering aan Karl en Toni Kaufhold levend – en daarmee de herinnering dat vergeten uitgesloten is.