Digitale tentoonstelling toont 120 jaar verandering in de Evangelische Kerk
Ontdek meer over de digitale tentoonstelling over de ontwikkeling van de Protestantse Kerk van 1904 tot 2024 en haar huidige uitdagingen.

Digitale tentoonstelling toont 120 jaar verandering in de Evangelische Kerk
Op 9 juni 2025 gaat een lang gekoesterde wens in hartje Keulen in vervulling. De digitale tentoonstelling ‘1904 – 1924 – 1964 – 2024 – Evangelisch leven houdt de kerk wendbaar’ is nu voor iedereen toegankelijk. Deze innovatieve presentatie toont de ontwikkeling van de Protestantse Kerk gedurende meer dan een eeuw en gaat in op centrale vragen: Wat definieert de kerk – toen, nu en in de toekomst?
De tentoonstelling belicht belangrijke mijlpalen, waaronder de oprichting van de eerste kerkvereniging en de opkomst van de Evangelische Kerkvereniging. Ook de splitsing van het kerkdistrict in 1964 en de aanstaande fusie van de drie Keulse kerkdistricten op de linkeroever van de Rijn in 2026 komen aan bod. De Evangelische Kerk wordt geconfronteerd met een dynamische verandering die niet alleen in de geschiedenis maar ook in het heden wordt weerspiegeld. Gemeenschappen fuseren, locaties worden verlaten en zowel de financiële als de menselijke hulpbronnen krimpen. Ondanks deze uitdagingen blijft de kerk echter gevormd door de boodschap van Gods Woord en het werk van zijn Geest, zoals kirche-koeln.de meldt.
Hervormingen in de kerk
Sinds het EKD-paper “Church of Freedom” uit 2006 staan hervormingen centraal in de discussie. Fusies en samenwerking tussen gemeenschappen worden ook gezien als mogelijke oplossingen voor bestaande structurele problemen. Een laatste pastoresdag in Worms bracht zo'n zestig theologen samen om de uitdagingen van permanente hervormingen te bespreken. Veel lokale predikanten vinden de structurele veranderingen lastig en vaak van buitenaf opgelegd. De zorgen over het lot van veel gemeenschappen nemen toe en de berichten over vervreemding tussen kerk en volk zijn alarmerend. Sommige gepensioneerde predikanten beschouwen de voortdurende bezuinigingen en het verlies van vrijwilligers en fulltime werknemers als onhoudbaar. Eén op de vijf predikanten lijdt aan een burn-out en klaagt dat steeds meer vragen over geld en macht de theologische focus overschaduwen, zoals evangelisch.de laat zien.
Toch zijn er ook positieve benaderingen. Matthias Fritsch moedigt het gebruik van centrale administraties aan om de werklast van pastoors te verlichten. Volgens Corinna Hektor wordt het werk niet minder, maar moet het door steeds minder mensen gedaan worden. Verschillende theologen waarschuwen echter dat de kerk zich terugtrekt en de rol van de plaatselijke predikant steeds belangrijker wordt. Ernst Fellechner suggereert een combinatie van specialisatie en netwerken om de pastorale missie te vervullen ondanks de afnemende middelen. Dit zou ertoe kunnen bijdragen dat de kerk in de toekomst levend blijft.
Het beeld van de kerk verandert
De uitdagingen voor de steeds kleiner wordende kerk zijn divers. Bovenal staan de stabiliteit van het structurele raamwerk en de verdeling van de middelen op de agenda. Centraal staat het creëren van een goed klimaat voor kerkelijke medewerkers, bijvoorbeeld door het verbeteren van training en ondersteuning. De diversiteit aan gemeenschapsmodellen, van klassieke parochiale gemeenschappen tot innovatieve benaderingen, onderstreept dat er al verandering gaande is. De huidige onderwerpen in de kerkontwikkeling variëren van het vereenvoudigen van het bestuur en het vestigen van een dienstcultuur tot ledenoriëntatie en het behouden van kerkleden. Om afscheid te kunnen nemen van de statische structuur van de kerk is een cultuuromslag richting een minderheidskerk nodig, aldus ekd.de.
De tentoonstelling ‘Evangelisch leven houdt de kerk wendbaar’ stimuleert mensen om na te denken over hun eigen rol en de toekomst van de kerk. De bijbehorende brochure verdiept de achtergrond en legt een verbinding met eerdere werken zoals ‘Het Evangelische Keulen’ uit 1965. De reis door de geschiedenis van de Protestantse Kerk is niet alleen bedoeld om informatie te verschaffen, maar ook om mensen aan te moedigen actief deel te nemen aan haar verandering.