Mediaschandaal: hoe berichtgeving de werkelijkheid verdraait!
Een uitgebreide analyse van de berichtgeving in de media over migratie en de economie in Duitsland laat vertekeningen zien en roept op tot een verandering van perspectief.

Mediaschandaal: hoe berichtgeving de werkelijkheid verdraait!
De afgelopen jaren heeft de berichtgeving over belangrijke onderwerpen in het Duitse medialandschap veel aandacht getrokken. Een huidige studie van het EPoS Institute analyseert de rapportage van het ZDF aktuell-tijdschrift over de DAX tussen 2017 en 2024 en levert ontnuchterende resultaten op. Hoe bachhausen.de rapporteerde dat meer dan 1.800 rapporten werden onderzocht en dat bleek dat een derde van de programma's de indexwijziging vermeldde. Opvallend was dat negatieve veranderingen in de DAX oververtegenwoordigd zijn, terwijl positieve ontwikkelingen grotendeels worden verwaarloosd. Gemiddeld steeg de DAX met 4 punten, maar uit de rapportages bleek een dagelijkse daling van 10 punten.
Het fenomeen ‘negativiteitsbias’ is niet alleen zichtbaar in de financiële sector. Kiezers in Duitsland keken pessimistisch naar de economische situatie, ook al is deze objectief gezien beter. Deze neiging tot negatieve berichtgeving zou ook gevolgen kunnen hebben voor andere sociale kwesties, bijvoorbeeld migratie. Zoals uit het onderzoek blijkt, wordt migratie vaak afgeschilderd als een probleem, terwijl het feitelijk de economische groei bevordert. In 2023 registreerde Duitsland een netto-immigratie van 663.000 mensen.
Eenzijdige migratierapportage
De negatieve focus op migratie heeft ook verstrekkende gevolgen in de samenleving. Luidruchtig Neuemedienmacher.de Het Duitse medialandschap is vaak eenzijdig en stereotiep als het gaat om het portretteren van mensen met een migratieachtergrond. De “Nieuwe Duitse Media Makers e.V.” publiceerde een gids met tien aanbevelingen voor gedifferentieerde verslaggeving. Dit omvat onder meer het aan het woord laten van de getroffenen en het kritisch in twijfel trekken van desinformatie.
Om de diversiteit in de berichtgeving te vergroten is het daarnaast van belang om bewust gebruik te maken van taal en beeld. De nadruk moet niet alleen op de negatieve aspecten liggen; positieve, neutrale verhalen over migratie zijn net zo belangrijk en moeten regelmatig verteld worden. Ten slotte valt nog te bezien dat de media vaak niet adequaat berichten over de positieve bijdragen van migranten aan de samenleving.
Diversiteit binnen de redacties
Een centraal punt bij het verbeteren van de berichtgeving is de diversificatie van redactieteams. rise-jugendkultur.de merkt op dat op veel redacties slechts 4 tot 10% van de journalisten een migratieachtergrond heeft, terwijl in Duitsland ongeveer één op de vier mensen een migratieachtergrond heeft. Dit leidt tot een aanzienlijke discrepantie in de perceptie en representatie van complexe maatschappelijke vraagstukken.
Ook is het merendeel van de redacties overwegend ‘blank’, wat het wisselen van perspectief lastig maakt en de gevoeligheid voor racistische tendensen vermindert. Politieke opvattingen en individuele socialisatie van journalisten kunnen bijdragen aan discriminerende berichtgeving. Het is niet alleen van cruciaal belang om waarden af te breken, maar ook om na te denken over de eigen privileges om een alomvattender beeld van kwesties als migratie en misdaad mogelijk te maken.
Over het geheel genomen is het duidelijk dat het medialandschap in Duitsland een diepgaande herschikking nodig heeft om recht te doen aan de diversiteit van de samenleving en om meer realistische en gedifferentieerde berichtgeving te bevorderen.